Το Πανελλήνιο ρεκόρ στο διάβα του χρόνου
Αποσπάσματα από έρευνα-μελέτη του δημοσιογράφου-συγγραφέα ΓΙΑΝΝΗ ΜΑΜΟΥΖΕΛΟΥ
Ως πανελλήνιο ρεκόρ Μαραθωνίου αναγνωρίζεται η καλύτερη επίδοση σε οποιαδήποτε διοργάνωση και διαδρομή (εντός ή εκτός Ελλάδος), στην οποία τηρήθηκαν πλήρως οι κανονισμοί Iaaf (αρ. 240 & 260 S 28) και πιστοποιήθηκε σωστή μέτρηση της απόστασης.
Επομένως σύμφωνα με τα σύγχρονα δεδομένα η εξέλιξη του ρεκόρ πρέπει να καταγράφεται από το 1924 και μετά, όταν ο ΣΕΓΑΣ προσάρμοσε σωστά τη διαδρομή στην απόσταση (standard course) που καθόρισε και κοινοποίησε η Iaaf μετά το Συνέδριο του 1921. Πρώτος επίσημος αγώνας σε απόσταση 42.195μ. έγινε στις 4 Μαΐου 1924 για το Πανελλήνιο πρωτάθλημα! Φυσικά αναγνωρίζονται επίδοσεις (εδώ ή στο εξωτερικό) που ανταποκρίνονται στις προϋποθέσεις του κανονισμού.
Ανδρες
3:25.47.8 Διαμ. Κάντζας (*) Πειραϊκός 4/5/1924 Αθήνα Πανελ. Πρωτ/μα
3:13.24.4 Αθ. Μπεκιάρης Αναγ. Σερρών 22/4/1928 Αθήνα Πανελ. Πρωτ/μα
3:12.31.8 Χρ. Σάρρας ΠΑΟ 29/9/1929 Αθήνα Προ-Βαλκανικοί
3:11.20.6 Χρ. Σάρρας ΠΑΟ 11/10/1931 Αθήνα Βαλκανικοί
3:06.35 Χρ. Σάρρας ΠΑΟ 20/11/1932 Αθήνα Πανελ. Πρωτ/μα
3:03.05 Στ. Κυριακίδης Ολύμπια Κ. 8/10/1933 Αθήνα Βαλκανικοί
2:49.42 Στ. Κυριακίδης Ολύμπια Κ. 2/9/1934 Ζάγκρεμπ Βαλκανικοί
2:43.20.9 Στ. Κυριακίδης Ολύμπια Κ. 9/8/1936 Βερολίνο Ολυμπιακοί
2:40.10 Στ. Κυριακίδης # Ολύμπια Κ. 17/7/1937 Λονδίνο Πρωτ. Αγγλίας
-----------------------------------------------------------------------------------------------
2:38.22 Δημ. Βούρος ΠΑΟ 6/4/1967 Αθήνα Διεθνής αγώνας
2:29.09.4 Δημ. Βούρος ΠΑΟ 6/4/1968 Αθήνα Διεθνής αγ. / Π.Πρ.
2:23.33.8 Δημ. Βούρος ΠΑΟ 6/4/1969 Αθήνα Διεθνής αγ. / Π.Πρ.
2:22.53 Ιωάν. Βιρβίλης ΑΕΚ 6/4/1973 Αθήνα Διεθνής αγ. / Π.Πρ.
2:22.36 Βαγ. Βαγιανός Πειραϊκός 3/6/1973 Μάντσεστερ Διεθνής αγώνας
2:21.06.8 Βασ. Χειμωνής ΓΣ Παγκύπρια 15/6/1975 Ντεμπνό Πολ. Διεθνής αγώνας
---------------------------------------------------------------------------------------------------
2:16.02 Mιχ. Κούσης ΓΕ Αγρινίου 7/5/1978 Σάντμπαχ Βρετ. Διεθνής αγ.
2:14.41.3 Mιχ. Κούσης ΓΕ Αγρινίου 3/9/1978 Πράγα Ευρωπ. Πρωτ.
2:14.36 Mιχ. Κούσης ΓΕ Αγρινίου 8/5/1982 Άμστερνταμ Διεθνής αγώνας
2:14.19 Σπ. Ανδριόπουλος ΑΠΣ Πάτραι 12/4/1987 Σεούλ Παγκ. Κύπελλο
Διαπιστώνουμε λοιπόν ότι δέκα δρομείς έχουν γράψει το όνομα τους στο σχετικό πίνακα, στις 20 επίσημες καταρρίψεις που έχουν καταγραφεί.
Ο θρυλικός Στέλιος Κυριακίδης το «κατέβασε» περίπου 26 λεπτά, με τέσσερις καταρρίψεις, περίπου δεκαπέντε ο Βούρος με τρείς και περίπου επτά με ισάριθμες ο Κούσης.
Αξιοσημείωτα γεγονότα: Ακριβώς 30 χρόνια διατηρήθηκε το ρεκόρ του Κυριακίδη, ενώ του Ανδριόπουλου μένει απλησίαστο 32 χρόνια!
Παρατηρήσεις:
(*) Επιβεβαιωμένο επίσημα ο Κάντζας είχε γεννηθεί το 1881 (πέθανε 12/2/1964, 83 ετών), οπότε ήταν 43 χρονών, άρα ο μεγαλύτερος ηλικιακά ρέκορντμαν!
# Σε εκδόσεις του ΣΕΓΑΣ αναφέρεται χρόνος 2ωρ. 40.20.6, αλλά σε επίσημους πίνακες στατιστικής και αποτελεσμάτων του 1937 σημειώνεται ότι ο xρόνος του αθλητή (2ος σ'εκείνο τον αγώνα) ήταν 2ωρ. 40.10!
Τα «ιστορικά» ρεκόρ...
Οφείλουμε όμως να διαχωρίζουμε τα ρεκόρ που σημειώθηκαν σε προγενέστερο του 1924 χρόνο, λόγω των διαφορετικών αποστάσεων των αγώνων, που αυτομάτως καθιστούν «μη συγκρίσιμες» τις επιδόσεις. Έτσι λοιπόν σχηματίζεται η εξής εικόνα:
Πρώτο ελληνικό ρεκόρ στον προκριματικό αγώνα στις 10 Μαρτίου 1896 (μετέπειτα αναγνωρισμένο ως Πανελλήνιο πρωτάθλημα) σε απόσταση 40χλμ., οπότε έχουμε:
3:17.00 Χαρ. Βασιλάκος Π.Γ.Σ 10/3/1896 Αθήνα Πανελ. Πρωτ/μα
3:11.27 Γ. Λαυρέντης Ανεξάρτητος 24/3/1896 Αθήνα Προκ. Αγώνας
2:58.50 Σπ. Λούης Ανεξάρτητος 29/3/1896 Αθήνα 1oι ΟΑ
Σημ:
2. Έγγραφο πιστοποιητικό βεβαιώνει ότι ο Χαρ. Βασιλάκος είχε εγγραφεί στον Πανελλήνιο ΓΣ και κακώς αναφέρεται σε παλαιότερα κείμενα ως «ανεξάρτητος»
Οι αγώνες μετά το 1905 έγιναν σε αυξημένη απόσταση (όπως πολλαπλά βεβαιώνεται σε κείμενα) γύρω στα 41.850μ. Οπότε καταγράφουμε τα ρεκόρ:
3:14.59 Αναστ. Κουτουλάκης ΕΓΣ 2/10/1905 Αθήνα Δοκιμαστικός Αγώνας
3:04.29.6 Αναστ. Κουτουλάκης ΕΓΣ 18/3/1906 Αθήνα Πανελ. Πρωτ/μα
3:03.35 Σωτ. Πλιάκος ΠΓΣ 24/4/1910 Αθήνα Πανελ. Πρωτ/μα
Τα fake ρεκόρ!
Στο πέρασμα των χρόνων υπήρξαν και περιπτώσεις που κάποιες επιδόσεις θεωρηθήκαν ως Πανελλήνιο ρεκόρ μαραθωνίου, αλλά μετέπειτα διαπιστώθηκαν σοβαρά λάθη στην μέτρηση των διαδρομών. Αξίζει να αναφερθούν για την πληρότητα της ιστορικής καταγραφής.
Πρώτη περίπτωση το ρεκόρ 2ωρ. 30.38 του Θαν. Ραγάζου (ΓΣ Αλμυρού) στις 18/9/1938 (Βελιγράδι – Βαλκανικοί). Η ΤΕΑ ΣΕΓΑΣ δεν το αναγνώρισε ποτέ ως Πανελλήνιο ρεκόρ.
Δεύτερη περίπτωση η εκπληκτική επίδοση 2ωρ. 29.27 του Στέλιου Κυριακίδη στη Βοστόνη το 1946, που θα ήταν και ρεκόρ Ευρώπης! Όμως, απόλυτα εξακριβωμένο από διεθνείς έρευνες, το γεγονός ότι η διαδρομή στη Βοστόνη ήταν για πολλά χρόνια αντικανονική (μικρότερη) και τη συγκεκριμένη χρονιά σχεδόν 41,1χλμ. και επομένως δεν υπήρξε ρεκόρ!
Πρέπει να τονισθεί ότι το έγκυρο ρεκόρ του Κυριακίδη 2ωρ. 40.10 (Λονδίνο 1937) καταρρίφθηκε από τον Δ. Βούρο με 2ωρ. 38.22 στον πρώτο αγώνα «Ολυμπιακής Ημέρας» στις 6 Απριλίου 1967! Αλλά τότε όλοι πίστευαν ως έγκυρη την επίδοση του Κυριακίδη στη Βοστόνη και κανείς δεν θεώρησε την επίδοση του δρομέα του Παναθηναϊκού Πανελλήνιο ρεκόρ!
Το ρεκόρ που «έσβησε» το γράμμα του Κανονισμού!
Σε παλαιότερους πίνακες του ΣΕΓΑΣ αναφερόταν ότι με χρόνο 2:20.15 είχε σημειώσει ΠΡ ο Κυριάκος Λαζαρίδης (ΦΑΣ Νάουσας) σε διεθνή αγώνα στο Μπάρνλεϊ το 1977. Όμως η πραγματικότητα είναι διαφορετική σύμφωνα με αξιόπιστα στοιχεία του Athletics Weekly και της Διεθνούς Ένωσης Στατιστικής Δρόμων ARRS.
Ο αγώνας ήταν πρωτάθλημα συλλόγων της Βρετανίας, έγινε στις 4/12/1977 και ο Λαζαρίδης αγωνίσθηκε με το σύλλογο του Μπόλτον, κάνοντας ίσως την καλύτερη κούρσα της ζωής του! Ο χρόνος που σημείωσε αναφέρεται στο ρεπορτάζ του περιοδικού ως 2ωρ. 21.51 αλλά ακόμη κι αν ήταν λάθος γραμμένος δεν πέρασε ποτέ στα αποτελέσματα! Ο αλυτάρχης του αγώνα ακύρωσε τον αθλητή, επειδή είχε «υποβοηθηθεί στο ρυθμό του» από συμπατριώτες μας που επέβαιναν σε αυτοκίνητα και έτρεχαν κοντά του! Η ένσταση που υπέβαλε ο σύλλογος του δεν έγινε δεκτή...
Γυναίκες
Ρεκόρ καταγράφηκε 17 φορές, αλλά μόνο επτά αθλήτριες έγιναν κάτοχοι του, αφού η Γεωργία Παπαναστασίου το κατέρριψε 5 φορές και από 4 οι Δήμητρα Παπασπύρου και Μαρία Πολύζου!
Η Παπαναστασίου είναι η πρώτη αθλήτρια που έσπασε το «φράγμα» των 4 και 3 ωρών σε διάστημα τεσσάρων χρόνων και βελτίωσε την επίδοση περίπου κατά 1 ώρα 12 λεπτά, από 4ωρ. 10.20 (1976) σε 2ωρ. 58.25 (1984)!
5:01.20 Γεωργ. Χριστοδούλου ΑΟ Φιλοθέης 19/10/1974 Αθήνα Λαϊκός Μαραθ.
4:42.39 Λαμπρ. Τζούμα ΑΓΣ Ιωαννίνων 18/10/1975 Αθήνα Λαϊκός Μαραθ.
4:10.20 Γεωργ. Παπαναστασίου Πανιώνιος 10/10/1976 Αθήνα Λαϊκός Μαραθ.
4:05.15 Γεωργ. Παπαναστασίου Πανιώνιος 17/10/1977 Αθήνα Λαϊκός Μαραθ.
3:46.11 Κυριακή Κουβαρά ΑΟ Φιλοθέης 19/6/1982 Λονδίνο Polytechnic Mar.
3:18.40 Γεωργ. Παπαναστασίου Πανιώνιος 12/9/1982 Αθήνα Ευρωπ. Πρωτ.
2:58.25 Γεωργ. Παπαναστασίου Πανιώνιος 24/3 /1984 Ιωάννινα Παν. Πρωτ/μα
2:55.43 Μάγδα Πουλημένου ΓΣ Αμαρουσίου 23/5/1987 Σέρρες Παν. Πρωτ/μα
2:51.22 Δημ. Παπασπύρου ΓΑΣ Ιλισσός 15/11/1987 Ηράκλειο Βαρδιν/ειος
2:44.49 Μαρία Πολύζου Έσπερος Πατρ. 19/3/1988 Aγρίνιο Παν. Πρωτ/μα
2:40.04 Δημ. Παπασπύρου ΓΑΣ Ιλισσός 17/4/1988 Λονδίνο Διεθνής αγώνας
2:37.04 Δημ. Παπασπύρου ΓΑΣ Ιλισσός 9/10/1988 Βερολίνο Διεθνής αγώνας
2:37.03 Μαρία Πολύζου Έσπερος Πατρ. 23/4/1989 Λονδίνο Διεθνής αγώνας
2:34.24 Δημ. Παπασπύρου ΓΑΣ Ιλισσός 1/10/1989 Βερολίνο Διεθνής αγώνας
2:33.43 Μαρία Πολύζου Πανελλήνιος 12/5/1996 Τορίνο Διεθνής αγώνας
2:33.40 Μαρία Πολύζου Πανελλήνιος 23/8/1998 Βουδαπέστη Ευρωπ. Πρωτ.
Στις 3/5/1981 στην Πάτρα η Γεωργ. Παπαναστασίου (Πανιώνιος) πέτυχε 3ωρ. 56.09, αλλά η επίδοση δεν πρέπει να περιλαμβάνεται στα επίσημα ρεκόρ γιατί α) Έτρεξε εκτός συναγωνισμού στο Πανελλήνιο πρωτάθλημα ανδρών, απόλυτα αμφίβολο αν επιτρεπόταν τότε, βάσει της προκήρυξης β) Ο αγώνας έγινε σε διαδρομή Αίγιο - Πάτρα, αλλά η ακρίβεια της απόστασης αμφισβητείται!
